Ten czas zatrzymał się 20.03.2017
Aktualności

Navaja.pl na Facebook

Nóż w Polsce

Scyzoryk myśliwski Gerlach

Więcej …
Spis treści
Nóż w Polsce
Zagłębiamy się w temat
Chroń nas nożu ode złego
Dawniej...
Wiek zmian
Wczoraj i dziś
Co wolno, a co nie?
Element stroju i wyposażenia
Nożownicy
Kowale i inni
Podsumowanie
Ciekawostki
Mapka
Galeria
Galeria - cześć druga
Galeria - zbójnickie
Galeria - koziki
Galeria - noże wojskowe
Galeria - postacie
Galeria - fabryki, warsztaty, sklepy
Źródła i bibliografia
Podziękowania
Wszystkie strony



Nóż. Łapanów/Bochnia. 1914-1921 r. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż kuchenny. Łapanów/Bochnia. 1914-1921 r. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż z sygnaturą wytwórni Gabriela Borowskiego z Warszawy i datą 1920 naniesioną po drugiej stronie głowni pojawił się w 2016 roku na polskim portalu aukcyjnym. Sprzedawca opisał go jako nóż należący do przedwojennego leśnika.


Finka wykonana własnoręcznie przez lwowskiego harcerza Leopolda Ungeheuera. 1928 r. "Leopold Ungeheuer (1903-1941)" Marek Popiel


Scyzoryk rabina Meira Jechiela Hajsztoka z Ostrowca (zm. 1928 r.) używany do cięcia chały. Napis na rękojeści: "Święta Sobota" (Szabas).


Polska. Nóż szabasowy. I połowa XX wieku. Napis na rękojeści: "Święty szabas".


Sierpak. Warszawa. I połowa XX w. Producent: ZZMW (Alfons Mann). Fot. Cezary Baryga


Narzędzia przestępcze z gabloty w Muzeum Policyjnym KGPP w Warszawie. 1930 r. Fot. Jan Binek Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygn. 1-B-15-9


Skrzynka ze scyzorykami i kozikami. 1932 r. Kraków. Ludwik Langiewicz


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Producent: Kobylański/Gerlach 1933 r.


Nóż służący do przycinania końcówek wikliny, własnoręcznie zrobiony przez wikliniarza Mariana Góreckiego z Włocławka (dł. 14 cm, w tym 9 cm rękojeść, wys. ostrza 2,6 cm). Przed 1939 r. Fot. Marzena Pasińska Muzeum Etnograficzne we Włocławku. Nr inw.  MK-E 19692/34613


Scyzoryk. Wilno. Lata przedwojenne. Producent: Borkowski.


Noże rolnicze. Pomorze i Kujawy. Lata przedwojenne.


Lata przedwojenne. Producent: Kobylański/Gerlach.


Nóż rzeźnicki. Krajna Złotowska. Lata przedwojenne.


Nóż. Bielsko. Lata przedwojenne. Producent: Rokowski.


Przedbórz. Lata przedwojenne. Producent: Wójcicki.


Kraków. Lata przedwojenne. Producent: Andrzej Sokół.


Nóż. Prawdopodobnie lata przedwojenne. Producent: Borowski


Mały nożyk kuchenny z lat przedwojennych. Sygnowany "Gielniak", najprawdopodobniej więc pochodzi z przedborskiej firmy nożowniczej Gielniak. Fot. Baits


Nóż wygląda jak niemiecki Mercator, ale... Sygnatura na głowni wskazuje na polskiego producenta Alfonsa Manna. Warszawa Bardzo możliwe, że był to nóż wytwarzany dla Marynarki Wojennej ponieważ taki właśnie wzór został przyjęty jako oficjalny Nóż Marynarski i wytwarzany przez Gerlacha. Lata przedwojenne.


Scyzoryk z fabryki Wójcickiego. Przedbórz. Lata przedwojenne XX w.


Przedbórz. Lata przedwojenne. Logo i reklama fabryki Lucjana Wójcickiego.


Scyzoryk. Przedbórz. Lata przedwojenne. Producent: Wójcicki. Muzeum Ludowe w Przedborzu


Scyzoryk produkowany w fabryce Bieńkowskiego. Lata przedwojenne.


Scyzoryk przedwojenny.  Znak ochronny "Sokół" zastrzegła fabryka noży Henocha (Enocha) Wajnmana z Przedborza, ale nie mam pewności, czy ten konkretnie model pochodzi z tej wytwórni.


Dowód na to, że nie każdy nóż z motywem polskim został w Polsce wyprodukowany. Na zdjęciu scyzoryk ewidentnie przeznaczony dla polskich odbiorców z inskrypcjami na okładzinie "MICKIEWICZ KOPERNIK WARSZAWA" wykonany w "Balke&Schaaf" z Solingen. Lata przedwojenne.
Widziałem również niemieckie scyzoryki z wizerunkami Józefa Piłsudskiego i napisami w języku polskim.


A to bez wątpienia niemiecki scyzoryk wykonany w wytwórni noży Friedrich Baurmann z Solingen, ciekawostką jest natomiast orzeł na tarczy. Wiele wskazuje na to, że jest to orzeł ostatnich Jagiellonów, a raczej wariacja na temat orłów Zygmunta Starego i Zygmunta II Augusta, bardzo możliwe jest więc, że nóż został wykonany z myślą lub na zamówienie polskich odbiorców ponieważ motywy z czasów rozkwitu i potęgi Polski (Rzeczpospolitej) były w czasie zaborów popularnym motywem pamiątkowym.


Tu z kolei scyzoryk przeznaczony, jak można sądzić, głownie dla klientów ukraińskich z napisem "Taras Szewczenko" wykonanym cyrylicą. Nóż został zarejestrowany w 1937 roku w polskim Urzędzie Patentowym przez fabrykę noży "Steindlegger i Ska" z Bielska.


Siedlce. I połowa XX w. Producent: Kazimierz Bogucki Muzeum Regionalne w Siedlcach.


Siedlce. I połowa XX . Producent: Kazimierz Bogucki Muzeum Regionalne w Siedlcach.


Siedlce. I połowa XX . Producent: Kazimierz Bogucki Muzeum Regionalne w Siedlcach.


Nóż. Kraków. lata pięćdziesiąte XX w. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż bartniczy wykuty przez kowala. Gozd Huciński. Przed 1956 r. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Nóż bartniczy wykuty przez kowala. Gozd Huciński. Przed 1956 r. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Ciekawy nóż składany z rękojeścią z poroża jelenia. Rekwizyt występujący w jednym z odcinków filmu "Czterej pancerni i pies". Lata sześćdziesiąte XX w. Twórca nie jest mi znany.



Nóż z głownią stałą. Rekwizyt występujący w jednym z odcinków filmu "Czterej pancerni i pies", według scenariusza miał to być nóż powstańca styczniowego. Lata sześćdziesiąte XX w. Twórca nie jest mi znany.


Nóż. Kraków. Druga połowa XX w. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż górali pienińskich. XX wiek. Pawilon PPN w Sromowcach Niżnych.



Noże składane Gerlacha. II połowa XX w. Produkowane już przed wojną, miały wtedy oznaczenie 336R i 336B (z uszkiem).


Scyzoryki z sygnaturą: Częstochowska Fabryka Igieł. Częstochowa. II połowa XX w.


Scyzoryk Chifa. Nowy Tomyśl. XX/XXI w.


Scyzoryk z sygnaturą: Częstochowskie Zakłady Metalowe Przemysłu Terenowego. Częstochowa. II połowa XX w.


Scyzoryk z sygnaturą: Częstochowskie Zakłady Metalowe Przemysłu Terenowego. Częstochowa. II połowa XX w.


Składane noże myśliwskie, myśliwsko-wędkarskie i noże saperskie. Gerlach. Najstarsze modele mające ten kształt rękojeści pochodzą z 1972 r., ostatnie wykonano w latach dziewięćdziesiątych XX w. Wyjątek stanowi nóż saperski Polmag produkowany do dziś (2016 r.).


Składany nóż myśliwski Gerlach. Lata osiemdziesiąte XX w.


Finka Gerlach. XX w. 


Niezwykle popularne noże wędkarskie Gerlach.


Nóż wędkarski Gerlach. 


Nóż kuchenny. Przedbórz. II połowa XX w. Producent: Michalski


Scyzoryk. Przedbórz. II połowa XX w. Producent: Michalski


Scyzoryk. Przedbórz. II połowa XX w. Producent: Michalski


Nóż monterski. El-ME Łódź. II połowa XX w.


Scyzoryk. El-ME Łódź. II połowa XX w.


Scyzoryk. Zatig-Polgal Częstochowa. II połowa XX w.


Bardzo ciekawy nóż wystawiony w 2016 roku na polskim portalu aukcyjnym. Sprzedawca twierdził, że jest to prototyp noża wojskowego opracowanego w latach tych/osiemdziesiątych w łódzkiej "Wifamie". Nie udało mi się dotrzeć do żadnych informacji potwierdzających ten słowa, nie widziałem również podobnego noża. Nóż wygląda, jakby miał odwrotnie zamontowaną głownię, prawdopodobnie jest to nóż sprężynowy. Zamieszczam jako ciekawostkę.


Prototyp noża składanego z Wifamy. Lata siedemdziesiąte/osiemdziesiąte XX.


Nóż sprężynowy "Żbik". Olsztyn. Twórca: Kazimierz Pawlak Prawdopodobnie 1979 r.


Wybrane noże marki "Żbik" z Olsztyna. Lata osiemdziesiąte XX w.


"Rozkuwacz" (dł. 19,3 cm, sztabka: 8 x 3,5 cm). Nóż kowalski używany przy podkuwaniu koni, wykonany w 1982 r. przez Zbigniewa Kujawę - kowala z Włodzimierki, gm. Osięciny. Fot. Marzena Pasińska Muzeum Etnograficzne we Włocławku. Nr inw. MK-E 5431/16167


Scyzoryk. Częstochowa. II połowa XX wieku.


Scyzoryk. Częstochowa. II połowa XX w.


Scyzoryk. FWM Stojadła. II połowa XX w.


Scyzoryk WZO. II połowa XX w.


Noże łódzkiej firmy M.Z.Z. Szulc. II połowa XX w.


Prototyp kordzika przeznaczonego dla absolwentów Wojskowej Akademii Medycznej. Projekt powstał w firmie M.Z.Z. Szulc z Łodzi. Nie został wdrożony do produkcji.


Polska finka z sygnaturą CPS. II połowa XX w.


Polska finka z sygnaturą CPS. II połowa XX w.


Zestaw turystyczny firmy Pronowo. Wrocław. II połowa XX w.


Finki firmy ENTO z Wrocławia. II połowa XX w.


Noże firmy Wulping. Tomaszkowo. II połowa XX w.


Nóż turystyczny "Traper" z łódzkiego warsztatu K. Łubgan. II połowa XX w.


Nóż turystyczny "Pionier" z łódzkiego warsztatu K. Łubgan. II połowa XX w.


Wołosate. Noże Andrzeja Zachy. Lata dziewięćdziesiąte XX w.


Nóż pochodzący prawdopodobnie z lat dziewięćdziesiątych XX w. Sygnowany "ADIP POLAND".


Nóż pochodzący prawdopodobnie z lat dziewięćdziesiątych XX w. Sygnowany "MARC".


Wrocław. Nóż wykonany przez Mariusza Lange. II połowa XX w.


Nóż wykonany przez Eugeniusza Bajora. Oława. II połowa XX w.


Scyzoryki, sierpak, okulizak i noże monterskie Gerlach. II połowa XX w.


Najpopularniejsze finki Gelracha, nieodłączne wyposażenie wielu chłopców, zuchów i harcerzy. Ciężko było zrobić sobie nimi krzywdę. II połowa XX w.


Finki, noże myśliwskie, zestaw turystyczny i OSA. Gerlach


Noże monterskie, szewskie i składane Gerlach.


Sierpaki i okulizaki Gerlach.


Łódź. Nóż wykonany przez Zdzisława Kluskę. 


Chifa Nowy Tomyśl. Część współczesnego katalogu firmy.


Kopromed Nowy Tomyśl. Przykładowy nóż z aktualnej oferty firmy.


Skałmet Nowy Tomyśl. Przykładowe noże z aktualnej oferty firmy.


Polmag Końskie. Noże składane z aktualnej oferty firmy.


Gerpol Drzewica. Jedyny nóż myśliwski w aktualnej ofercie firmy.


Tlim Knives, czyli Mariusz Przybyłowski. Aktualnie jedyny polski nożownik wytwarzający noże w większych, dostępnych w stałej sprzedaży seriach. Przykładowy nóż z aktualnej oferty.


Ciekawostka. Pomimo tego, że laski z ukrytym ostrzem są w Polsce zabronione, nadal znajdują się ludzie, którzy je wytwarzają oraz chętni na ich zakup. Na zdjęciu skonfiskowane przez policję laski wytwarzane przez pewnego Łodzianina. 2015 r.


Nóż. Polska. Bez datowania. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Noże z Rzeszowszczyzny. Bez datowania. Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie.


Nóż składany z Podhala. Bez datowania.Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż składany z Podhala. Bez datowania. Muzeum Etnograficzne w Krakowie


Nóż stolarski. Ciche. Podhale. Bez datowania. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Nóż stolarski. Ciche. Podhale. Bez datowania. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Polskie Karpaty. Bez datowania. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Polskie Karpaty. Bez datowania. Nóż ze zbiorów prywatnych.


Kolonia Choroszczynka. Bez datowania. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie


Nóż myśliwski (dł. 31 cm). Nowy Sącz. Bez datowania. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu.


Nóż. Bez datowania. Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Fot. Jan Jedliński


Płasków. Nóż do wycinania mateczników z plastrów. Bez datowania. Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Fot. Jan Jedliński


Nóż. Bez datowania. Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Fot. Jan Jedliński


Scyzoryk, bardzo podobny kształtem do noży wytwarzanych w Częstochowie. Sygnatura "MT" oraz napis "SPORT" na okładzinie. Bez datowania. Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Fot. Jan Jedliński


Inne scyzoryki od tego samego producenta.


Nóż do pomidorów. Producent: "Bracia Plucińscy" Poznań. Bez datowania, ale na 99% jest to nóż przedwojenny. Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Fot. Jan Jedliński


Zamieszczam jako ciekawostkę kilka noży do listów pochodzących ze zbiorów Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach. Są ciekawe moim zdaniem i zostały w całości wykonane ręcznie.
Opis muzealny: Nóż drewniany z rzeźbioną rękojeścią przedstawiającą głowę chłopa. Twarz, czapka oraz włosy są bogate w detale: mężczyzna posiada zamknięte oczy, wydatne kości policzkowe, nos i usta. Jego nakrycie głowy jest typowe dla kaszubskiego chłopa. Powierzchnia ostrza jest gładka, pozbawiona zdobień. Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.


Inne ujęcia tego samego noża. Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.


Opis muzealny: Imitacja noża wykonana z parostku- rogu kozła sarny. Przedmiot przeznaczony był między innymi do otwierania listów. Rękojeść koloru brunatnego, nie obrobiona. Wąsko ścięta część tnąca posiada jasno-beżową barwę. Poroże zrzucane jest co roku na przełomie października i listopada. Zazwyczaj jego długość nie przekracza 30cm. Niekiedy w wyniku zaburzeń rozwoju parostka, zwierze wytwarza tylko gąbczastą masę, wtedy, ze względu na skojarzenie z peruką na głowie, nazywane jest przez myśliwych perukarzem.
Twórca noża: Alfons Jagalski, Łupawsko pow. Bytowski. E 428 MKK - Muzeum Kaszubskie w Kartuzach 


Opis muzealny: Ozdobny nóż wykonany z rogu bydlęcego, który służył do rozcinania papieru, np. listów. Rękojeść przedmiotu z obu stron przedstawia rybę, której grzbiet pokryto łukami imitującymi łuskę.
Twórca noża: Augustyn Peta, Gdynia 1981 r. E 1274 MKK - Muzeum Kaszubskie w Kartuzach



Więcej modeli noży wytwarzanych na terenie Polski możecie obejrzeć klikając w poniższy link:

http://www.navaja.pl/polskie-noze/126-katalogi-ulotki-reklamy-etc.html







Utworzony: sobota, 26 października 2013 01:00 | Poprawiony: czwartek, 02 marca 2017 15:54
Nóż w Polsce - Galeria - cześć druga
PDF Drukuj
 
Ocena użytkowników: / 72
SłabyŚwietny 
Projekt i realizacja: Lers.it

Pliki cookies! Ta strona używa plików cookies aby lepiej spełniała Twoje oczekiwania oraz do prowadzenia statystyk odwiedzin.
Można zablokować zapisywanie plików cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej szczegółów o plikach cookies tutaj -> wszystkoociasteczkach.pl.
OK, rozumiem!