|
Strona 14 z 22 Galeria
Przegląd wybranych noży z różnych epok.
Obrazy i zdjęcia ułożone są chronologicznie, zamieściłem tu zarówno te, które pojawiły się już w tym opracowaniu, jak i takie, które po prostu tam się nie zmieściły, dlatego też warto przejrzeć tą galerię uważniej. Zależało mi też na tym, żeby ilustracje umieszczone w tekście przedstawiały wyłącznie polskie ubiory, postacie i oczywiście noże, jeśli jest inaczej, zaznaczyłem to w opisie zdjęcia. W jednym tylko rozdziale tego opracowania zdecydowanie przeważają ilustracje przedstawiające rzemieślników zagranicznych. Jest to dział poświęcony nożownikom, a ryciny pochodzą ze znakomitego dzieła: "Hausbücher der Nürnberger Zwölfbrüderstiftungen".
Zawartość tego zestawienia stanowią głównie noże, które można zakwalifikować do kategorii: noże podręczne, osobiste, jednak ponieważ równie często używano noży innego typu, zamieściłem dla przykładu w Galerii także kilka zdjęć noży kuchennych, specjalistycznych, etc., etc.
Jeśli idzie o noże wykonane w XX wieku, a zwłaszcza z jego drugiej połowie, zamieszczałem zdjęcia narzędzi pochodzących z mniej lub bardziej znanych wytwórni, ale w zasadzie tylko takie, które wytworzono w ilości większej niż jeden egzemplarz. Chodziło mi o to, żeby powstał przegląd fabryk i warsztatów produkujących noże ze zdjęciami przykładowych wyrobów, ale seryjnych, a nie jednostkowych. Nie mogłem się jednak oprzeć pokusie, by nie zamieścić zdjęć kilku ciekawych noży pochodzących z tego okresu, noży, które wyszły spod ręki mało znanych, lub szerzej w ogóle nieznanych nożowników działających głównie przed 1989 rokiem. Ku pamięci. Są oczywiście stosownie opisane.
UWAGA! Znakomita większość zdjęć, rysunków i rycin umieszczonych na stronie nie stanowi mojej własności i nie została wykonana przeze mnie. Obrazy pochodzące ze zbiorów instytucji kulturalnych, muzeów, bibliotek, etc. ilustrujące to opracowanie zamieściłem za zgodą pracowników tych placówek. Zdjęcia wykonane przez osoby prywatne zamieściłem za zgodą ich właścicieli. Pozostałe zdjęcia, rysunki i ilustracje znalezione zostały przeze mnie na ogólnodostępnych stronach internetowych.
Nie usuwałem żadnych znaków wskazujących na autora lub właściciela zdjęcia, a linki do stron internetowych z których pochodzą zamieściłem w rozdziale pt. "Źródła i bibliografia".
Nóż bojowy i nóż z drewnianą rękojeścią. Gniezno. Witold Hensel "Najstarsze stolice Polski"
Noże słowiańskie. Kazimierz Moszyński "Kultura ludowa Słowian"
Noże z Wolina i Kamienia Pomorskiego. X-XI wiek.
Nóż z Sowinek. Wielkopolska. X-XI w.
Nóż z Sowinek. Wielkopolska. X-XI w.
Rękojeść noża słowiańskiego z Niestronna. X-XI w.
Luźna rekonstrukcja noża z Niestronna. Twórca: Piotr Sidor
Nóż z rękojeścią inkrustowaną srebrem. Poznań. XI w.
Nóż z Żukowic koło Głogowa. XI-XII w.
Rękojeść noża Św. Kingi. Stary Sącz. XIII-XIV w.
Rękojeść noża Św. Kingi. Stary Sącz. XIII-XIV w. Podobne rękojeści występują w nożach wykonanych w tym okresie na terenie Włoch, np. w okolicach Wenecji.
31-kord, 33,34-puginały. Walery Eljasz Radzikowski "Ubiory w Polsce"
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
XIII-XIX w. Artefakty z wrocławskiej fosy.
Epitafium Jana Borka z Trzcieńca (zm. 1403r.), kasztelan, protoplasta rodu, Kraków 1520-1530, Biblioteka PAN w Kórniku, sygnatura: MK3357
Noże z zamku w Pucku. XV-XVI wiek.
Nóż z Gdańska. XVI w.
Nóż. Znalezisko ze stanowiska ul. Szafarnia Gdańsk. XVII-XIX w. Kat. ms15 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Głownia noża. Znalezisko ze stanowiska ul. Szafarnia, Gdańsk. XVII-XIX w. Kat. ms13 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Nóż i brzytwa mosiężna. Znalezisko ze stanowiska ul. Szafarnia w Gdańsku. XVII-XIX w. Kat. ms16 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Rękojeść noża, żelazo, mosiądz, kość. Znalezisko ze stanowiska ul. Szafarnia w Gdańsku. XVII-XIX w. Kat. ms17 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Mosiężna, bogato zdobiona pochwa na nóż. Znalezisko ze stanowiska ul. Szafarnia w Gdańsku. XV-XVI w. Kat. ms11 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Nóż składany z Białegostoku, bez blokady i sprężyny, znaleziony w studni, której powstanie ocenia się na na XV-XVI wiek.
Nóż znaleziony w Kazimierzu Dolnym. Średniowiecze - nowożytność.
Nóż mieszczan sieradzkich. Rekonstrukcja Adam Pietrzak, zdjęcie pochodzi ze strony Tierra Sieradensis.
Nóż składany wykonany z koralu, kości i perłowca. Opisany jako własność króla Stefana Batorego (niezweryfikowany), stanowił zawartość skradzionej przez Niemców w 1939 roku Szkatuły Królewskiej. Twórca nieznany (wydaje mi się, że południe Europy, chociaż podobne noże wytwarzano też na terenie Austrii "Drudenmesser" oraz włoskiego Tyrolu). Katalog polskich strat wojennych MKiDN.
Głownia noża wykopana podczas kopania fundamentów pod dom w Krakowie, pod Wawelem, w miejscu gdzie niegdyś znajdowały się Pralnie Królewskie. Prawdopodobnie XVI-XVII w. Muzeum Narodowe w Krakowie.
Noże znalezione w miejscu bitwy pod Beresteczkiem. XVII w. Muzeum Bitwy pod Beresteczkiem.
Noże znalezione w miejscu bitwy pod Beresteczkiem. XVII w. Muzeum Bitwy pod Beresteczkiem.
Noże znalezione w miejscu bitwy pod Beresteczkiem. XVII w. Muzeum Bitwy pod Beresteczkiem.
XVII w. Własność i fot. Aleksander Strzyżewski.
XVII w. Własność i fot. Aleksander Strzyżewski.
Srebrne sztućce królewicza Zygmunta Kazimierza Wazy (niezweryfikowane). Stanowiły zawartość skradzionej przez Niemców w 1939 roku Szkatuły Królewskiej. Twórca nieznany. XVII w. Katalog polskich strat wojennych MKiDN.
Nóż polskiego chłopa. Neu eröffnete Welt Galleria. Norymberga 1703 r. Christoph Weigel
Nóż polskiego szlachcica. Neu eröffnete Welt Galleria. Norymberga 1703 r. Christoph Weigel
Nóż zbójnika bieszczadzkiego Iwana Doboszczuka złożony jako wotum w nieistniejącej już cerkwi w Beniowej nad Sanem. XVIII w.
Nóż składany, ostatnie dziesięciolecie XVIII w. "Chłop Lubelski" Jan Piotr Norblin
Rękojeść noża składanego z popularnym również w Polsce, niemieckim motywem myśliwskim. Okolice Terespola. XVII(?)w.
Rękojeść noża składanego. Polska. II połowa XVIII(?)w.
Noże składane z zachodniej Ukrainy (dawna Rzeczpospolita). XVII-XIX w.
Noże składane z zachodniej Ukrainy (dawna Rzeczpospolita). XVII-XIX w.
Scyzoryk. Brzesko XIX w. Muzeum Etnograficzne w Krakowie
"Chłopi krakowscy w karczmie" Edward Gorazdowski wg. W. Eljasza-Radzikowskiego. II p. XIX w. Muzeum Narodowe w Krakowie
Fragment: Jan Nepomucen Lewicki, Simon Frederic Emile, Krakowiacy - ubiór świąteczny, w albumie: Les costumes du peuple Polonais suivis d'une description exacte de ses moeurs, de ses usages et de ses habitudes : ouvrage pittoresque redige et publie / par Leon Zienkowicz, ancien redacteur du Memorial universel Polonais des Lettres et Sciences, Paris: Librairie Polonaise; Strasbourg: Impr. de G. Silbermann, 1841, litografia (kolorowana), wys. 28,7 cm, szer. 22,0 cm, nr inw. MNK III-ryc-260/2
Fragment: A.N., Druck u. Verlag v.C.Barth, Marian Antoni Melchior Langiewicz (1827-1887) generał, dyktator w powstaniu styczniowym i i Henryka Pustowojtówna (1838-1881) adiutant generała, [ok. 1863], akwaforta (kolorowana), wys. 28,5 (31.1)cm, szer. 20,5(21) cm., nr inw. MNK III-ryc-28394
Nóż żuawa śmierci, François Rochebrune. Powstanie styczniowe. Fot. Walery Rzewuski
Fragment: Wilhelm August Stryowski "Flisacy nad Wisłą" 1881 r. Fot. Amadeusz Sztangierski
"Wesołe chwile. Gry i zabawy w domu i poza domem" Antoni Stefański 1898 r.
Rękojeść noża huculskiego. "Wzory przemysłu domowego. Wyroby metalowe włościan na Rusi." Ludwik Wierzbicki Rys. Seweryn Obst 1882 r.
Nóż do szechity. Producent: Gerlach. XIX w.
Nóż myśliwski z Podhala. XIX w.(?) Muzeum Tatrzańskie
Rekonstrukcja "Skłodoka wołoskiego" XIX/XX w. Twórca: Jan Michałek, kowal z Jaworzynki Muzeum Beskidzkie w Wiśle
Rekonstrukcja "Skłodoka wołoskiego" XIX/XX w. Twórca: Jan Michałek, kowal z Jaworzynki. 1981 r. Muzeum Beskidzkie w Wiśle
Rekonstrukcja "Skłodoka wołoskiego". XIX/XX w.
Rekonstrukcja "Skłodoka wołoskiego". XIX/XX w. Twórca: Zbigniew Michałek, kowal z Jaworzynki.
Rekonstrukcja noża góralskiego pochodzenia wołoskiego. XIX/XX w. Twórca: Jan Michałek, kowal z Jaworzynki. 1983 r. Muzeum Beskidzkie w Wiśle
"Dziuboczek". Rekonstrukcja noża beskidzkich górali. XIX/XX w. Twórca: Jan Michałek, kowal z Jaworzynki. 1983 r. Muzeum Beskidzkie w Wiśle
"Rozbyirok". Rekonstrukcja noża beskidzkich górali. XIX/XX w. Twórca: Jan Michałek, kowal z Jaworzynki. 1983 r. Muzeum Beskidzkie w Wiśle
Kozik odpustowy i miniaturowy scyzoryk. Początek XX w. "Igraszki z czasem" Stanisław Broniewski
Noże "zbójnickie". Podhale. XIX/XX w. Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem
Nóż chłopski z XIX w. Park Etnograficzny w Kłóbce Kujawskiej.
Nóż do buraków. Duże Krówno. Pomorskie. Koniec XIX w.(?) Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie
Nóż do buraków. Małe Krówno. Pomorskie. Fot. Edward Koprowski Muzeum Etnograficzne w Warszawie
Polska. Bez datowania. "Ludowe stroje krakowskie i ich krój" Seweryn Udziela
Nóż "zbójnicki" i nożyk składany. XIX/XX w. Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem
Istebna. Koniec XIX w. Muzeum Etnograficzne w Krakowie
Ciekawy nóż z rękojeścią od karabeli. Nie ma jednak pewności, czy jest to nóż polski, czy austriacki (sposób zdobienia rękojeści przypomina zdobienia karabeli austriackich). XIX w. Muzeum Narodowe w Krakowie.
Nóż o charakterze dekoracyjnym z wytrawionym orłem na głowni. XIX w. Muzeum Narodowe w Krakowie
"Laska-miarka" leśniczego Ludwika Czarkowskiego (dł. całkowita 76,5 cm, dł. ostrza 27,5 cm). XIX/XX w. Królestwo Polskie lub Cesarstwo Rosyjskie(?). Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu. C/III/6066
"Laska-miarka" leśniczego Ludwika Czarkowskiego (dł. całkowita 76,5 cm, dł. ostrza 27,5 cm). XIX/XX w. Królestwo Polskie lub Cesarstwo Rosyjskie(?). Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu. C/III/6066
Więcej modeli noży wytwarzanych na terenie Polski możecie obejrzeć klikając w poniższy link:
http://www.navaja.pl/polskie-noze/126-katalogi-ulotki-reklamy-etc.html
|
